Το παρόν άρθρο έχει παραχωρηθεί απο το περιοδικό TRADERS’, και μπορείτε να διαβάσετε και περαιτέρω άρθρα με δωρεάν εγγραφή στο www.traders-mag.gr
Σε αυτό το άρθρο παρουσιάζονται τέσσερα βασικά ερωτήματα που καλούμαστε να απαντήσουμε πριν ξεκινήσουμε είτε για ένα trade διάρκειας κάποιων πεντάλεπτων είτε μια επένδυση σε βάθος χρόνου. Αν δεν μπορούμε να τα απαντήσουμε και προχωρήσουμε σε οποιαδήποτε κίνηση, τότε έχουμε πρόβλημα.
Περιεχόμενα
Το πρόβλημα
Κατά καιρούς δέχομαι ερωτήματα από φίλους ή γνωστούς σχετικά με την επιλογή τους για κάποιο trade στο οποίο έχουν εμπλακεί ή πρόκειται να εμπλακούν. Στην πλειοψηφία τους έχουν μια μετοχή υπόψη τους για την οποία έχουν διαβάσει κάποια άρθρα, μελέτη ή εκτίμηση αναλυτών. Οι ερωτήσεις τους είναι σχετικά με την εικόνα της μετοχής από την σκοπιά της Τεχνική Ανάλυσης. Δυστυχώς σύνηθες φαινόμενο είναι εκ μέρους των ανθρώπων που ζητούν την γνώμη μου είναι η «Πολιτική των τετελεσμένων γεγονότων». Τι εννοώ: Είναι η κατάσταση κατά την οποία ενώ έχεις καταλήξει να τοποθετηθείς σε μια μετοχή είτε long είτε short ή όταν έχεις ήδη ανοίξει μια θέση και ζητάς την γνώμη κάποιου επαγγελματία trader. Αυτό συνήθως γίνεται από εκείνους που ουσιαστικά το μόνο που ζητάνε, είναι η επιβεβαίωση για την επιλογή που κάνανε ή που πρόκειται να κάνουν.
Αναφέρονται στα πολύ καλά θεμελιώδη της μετοχής, στις πολύ καλές προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου, στην εκτίμηση αναλυτών για την τιμή στόχο της μετοχής και πληροφορίες που έχουν συλλέξει από διάφορα sites. Πολλές φορές μου αναλύουν και σκέψεις δικές τους, οικονομικού περιεχομένου ή κάποιες γνώμες οικονομολόγων πάνω σε μακροοικονομικά θέματα, προκειμένου να υποστηρίξουν την υπάρχουσα τοποθέτηση στην μετοχή ή την επικείμενη τοποθέτηση τους.
Δεν μου αρέσει γενικά η γνώμη μου να «ξιφομαχεί» με την γνώμη των άλλων -δεν είναι αυτή η δουλεία μου- αλλά δεν μου αρέσει να συμφωνώ απλά για να μην κακοκαρδίσω τον συνομιλητή μου. Τα κριτήρια μου για την εικόνα μιας μετοχής, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό, είναι με βάση την τεχνική ανάλυση και όχι με όλα τα υπόλοιπα που ανέφερα πιο πάνω. Στο διάγραμμα της μετοχής (ημερήσιο, εβδομαδιαίο, μηνιαίο) φαίνονται τα πάντα ακόμα και για μεσοπρόθεσμες ή και μακροπρόθεσμες τοποθετήσεις ανάλογα το είδος του επενδυτή. Από την άλλη πλευρά αν η τεχνική εικόνα ενισχύεται από τα θεμελιώδη κλπ, ενισχύει την επιλογή μιας τοποθέτησης. Αν όμως όχι, τότε αποφεύγω το άνοιγμα θέσης. Όπως καταλαβαίνετε οι συνομιλητές που σας περιέγραψα, από την κουβέντα μας δεν μένουν ευχαριστημένοι. Εκείνοι που πρόκειται να ανοίξουν θέση έχουν πείσει τον εαυτό τους και η γνώμη μου -αν είναι αντίθετη- τους χαλάει την «θεωρία» τους. Εκείνοι που έχουν ήδη θέση, εάν είναι στα πρώτα στάδια όπου καταλαβαίνουν ότι κάτι δεν πάει καλά με την τοποθέτηση τους, ανυπομονούν να ακούσουν θετική «γνωμάτευση» εκ μέρους μου, αν όμως η κατάσταση είναι εντελώς εκτός ελέγχου τότε καλούμαι να απαντήσω στην εκ μέρους τους ερώτηση «τι μπορώ να κάνω τώρα;».
Για να μην βρίσκεται κανείς μπλεγμένος ή εγκλωβισμένος στις σκέψεις του και για να μην χρειαστεί να βρεθεί κάποιος σε κάποια από την θέση των συνομιλητών μου που περιγράφω παραπάνω και επειδή πιστεύω ότι κάποιος πρέπει να παίρνει χαρά και πληρότητα από την ενασχόλησή του, σας παρουσιάζω τα τέσσερα βασικά ερωτήματα που πρέπει να απαντήσει κάποιος -στον εαυτό του πρωτίστως- πριν κάνει οποιοδήποτε trade:
1ον. Ποιά στρατηγική θα ακολουθήσω
2ον. Σε ποια τιμή της μετοχής θα ανοίξω θέση
3ον. Ποια η μέγιστη ζημιά που μπορώ να αντέξω (τοποθέτηση stop loss)
4ον. Ποιος είναι ο στόχος
Ποια στρατηγική θα ακολουθήσω
Οι στρατηγικές χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:
- ακολουθώντας την τάση πχ breakout, momentum ή Gap κ.α.
- αντίθετη με την τάση πχ reversal σε στήριξη ή αντίσταση κ.α
- εντός ορίων σε περιοχές συσσώρευσης πχ με τη χρήση ταλαντωτών ή λωρίδων Bollinger κ.α.
Όπως καταλαβαίνουμε προαπαιτούμενο είναι ο καθορισμός της τάσης. Εάν δεν μπορούμε να διαγνώσουμε την τάση ή έχουμε αμφιβολία δεν έχει νόημα το να επιλέγουμε στρατηγική. Είναι αυτό που λένε: «Όταν δεν ξέρεις που να πας, όλοι οι δρόμοι είναι το ίδιο»
Σε ποια τιμή της μετοχής θα ανοίξω θέση
Ένα ερώτημα πιο ουσιαστικό πολλές φορές και από το σε ποια τιμή θα κλείσω την θέση και αυτό γιατί κλείσιμο ή μερικό κλείσιμο της θέσης γίνεται σε επόμενη αντίσταση ή σε στόχο Fibonacci ή σε στόχο σχηματισμού, οπότε το κλείσιμο ή το μερικό κλείσιμο είναι περίπου καθορισμένο. Αν όμως επιλέξω σημείο εισόδου πχ σε ένα long breakout τιμή πολύ υψηλότερη από την τιμή της αντίστασης τότε μειώνω το προσδοκώμενο κέρδος ή αυξάνω το μέγεθος της ζημιάς. Επίσης είναι πολύ σημαντικό να έχουμε πάντα κατά νου ότι με την φράση «Σε ποια τιμή της μετοχής θα ανοίξω θέση» όταν λέμε τιμή, δεν εννοούμε μια συγκεκριμένη και απόλυτα καθορισμένη τιμή αλλά ένα εύρος τιμών.
Ποια η μέγιστη ζημιά που μπορώ να αντέξω (τοποθέτηση stop loss)
Τα stop loss είναι το βασικότερο σημείο στο θέμα του risk management. Αυτό ουσιαστικά καθορίζει το μέγεθος της θέσης. Καλός trader είναι ο ζωντανός trader. Χαρακτηριστικά συνηθίζω να λέω με πνεύμα υπερβολής για να τονίσω την σημασία της μέγιστης αλλά μη καταστροφικής για το χαρτοφυλάκιο, ζημιάς: «Ανοίξτε οποιαδήποτε θέση είτε long είτε short σε οποιαδήποτε τιμή μιας οποιαδήποτε μετοχής, βάλτε stop loss και επιλέξτε το μέγεθος της θέσης έτσι ώστε η μέγιστη ζημιά να είναι ανεκτή».
Ποιος είναι ο στόχος
Η αγορά μιας μετοχής δεν είναι ένα ταξίδι του στυλ «πάμε στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα» ούτε ένας τρόπος για να ξοδεύουμε τον χρόνο μας. Ο στόχος-τιμή εξόδου αφενός είναι η ανταμοιβή της εργασίας μας και αφετέρου οι τιμές στόχοι έχουν δύο ιδιότητες: α)σημεία που η μετοχή μας θα βρει αντίσταση και ενδεχομένως συνεχίσει την πορεία της και β)σημεία που μπορεί ενδεχομένως να είναι η αρχή αντίθετης πορείας και αντιστροφής τάσης.
Οπότε εδώ ισχύει ότι καλύτερα να «μετανιώνεις» για κάτι που έκανες παρά για κάτι που δεν έκανες.
Επίλογος
Τα παραπάνω 4 ερωτήματα δεν είναι ερωτήματα ρητορικού τύπου ή «ας δω και αυτά τα σημεία». Είναι “must”. Για κάθε ένα από αυτά τα προαπαιτούμενα μπορούν να γραφούν –και έχουν ήδη γραφεί- πολλές σελίδες. Το ζητούμενο είναι η πειθαρχία σε αυτά. Ας φτιάξουμε ένα ταμπελάκι και ας το κρεμάσουμε πάνω από την οθόνη μας μέχρι να μας γίνουν «αυτόματη σκέψη». Ρητά και κατηγορηματικά αν κάποιος, δεν μπορεί να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα με σαφή τρόπο τότε δεν πρέπει να ανοίξει μια θέση. Αν η αδυναμία αυτή οφείλεται στις διαγραμματικές συνθήκες της μετοχής ή σε μερική ή ανύπαρκτη γνώση τεχνικής ανάλυσης και risk management αυτό είναι ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο και αποτελεί αντικείμενο κάποιας άλλης συζήτησης. Όπως συνηθίζεται όμως να λέγεται στο χώρο των επιχειρήσεων «αν δεν προσλάβεις υπάλληλο δεν θα πάθεις ούτε καλό ούτε κακό-αν προσλάβεις όμως έναν κακό υπάλληλο, τότε σίγουρα θα πάθεις κακό»!
