Νομίζετε ότι ένα γράφημα αρκεί για την πρόβλεψη της μελλοντικής μεταβολής των τιμών οποιουδήποτε προϊόντος; Όχι, χρειάζονται τρία γραφήματα.
Η διαφορά των γραφημάτων αυτών; Το διαφορετικό χρονικό διάστημα που αναπαριστά το κάθε γράφημα.
Είδαμε προχθές το πρώτο μας βήμα στην τεχνική ανάλυση ενός γραφήματος: την εύρεση της φάσης της αγοράς. Ανεβαίνουν ή πέφτουν οι τιμές; Μια απλή ερώτηση που συχνά παραμελείται.
[quote type=»center»]Όμως σε ποιο γράφημα θα πρέπει να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό;[/quote]
Η τεχνική ανάλυση ενός γραφήματος αποτελεί στην ουσία ανάλυση τριών γραφημάτων: το κεντρικό γράφημα στο οποίο προβλέπουμε τη μελλοντική πορεία των τιμών, το γράφημα βάσει του οποίου τοποθετούμαστε στην αγορά και το γράφημα σύμφωνα με το οποίο προκύπτει η μακροχρόνια τάση. Τα τρία αυτά γραφήματα εμφανίζουν τη μεταβολή των τιμών σε διαφορετικό χρονικό ορίζοντα, ή γνωστό ως timeframe.
Κύριο μέλημα λοιπόν πρέπει να είναι η εξακρίβωση της φάσης της αγοράς στο κεντρικό γράφημα.
Ποιος ο ρόλος των γραφημάτων διαφορετικών timeframe;
Καταρχάς ας ορίσουμε την έννοια του timeframe, του χρονικού ορίζοντα ενός γραφήματος. Κι επειδή ποτέ δεν τα πήγαινα καλά με τους ορισμούς αλλά κατανοούσα ευκολότερα ένα παράδειγμα, το ίδιο θα κάνω κι εδώ.
Θα χρησιμοποιήσουμε τα γραφήματα της μετοχής της Microsoft στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης.
Ας δούμε το γράφημα ημέρας.
Σύμφωνα με όσα είπαμε στο προηγούμενο άρθρο και με τη βοήθεια των επιπέδων στήριξης κι αντίστασης, εύκολα συμπεραίνει κανείς ότι η μετοχή της Microsoft βρίσκεται σε ανοδική τάση. Το χρονικό σημείο να αγοράσει κανείς αυτές τις μέρες είναι επίσης ιδανικό, δεδομένης της επιστροφής στο προηγούμενο επίπεδο αντίστασης ($36,43), που τώρα αναμένεται να ενεργήσει ως επίπεδο στήριξης. Η επιστροφή αυτή της τιμής σε χαμηλότερη τιμή κατά την άνοδο, ονομάζεται pullback ή retracement.
Όμως στα πόσα δολάρια θα αγοράζατε μετοχές της Microsoft όταν ανοίξει η αγορά το απόγευμα ώρα Ελλάδας; Στα $36,50; Στα $37; Στα $37,50; Στην τύχη, όπου ανοίξει;
Σε αυτό θα μας βοηθήσει το γράφημα των 30 λεπτών. Θυμηθείτε ότι τώρα περίπου κάθε 15 candlesticks ισοδυναμούν με τη μεταβολή της τιμής ανά ημέρα (αφού το χρηματιστήριο είναι ανοιχτό για 7,5 ώρες), όπως άλλωστε φαίνεται κι από τον οριζόντιο άξονα.
Βλέποντας δηλαδή τώρα μια μεγέθυνση στην ουσία του προηγούμενου γραφήματος, έχουμε μια πιο λεπτομερή εικόνα του τι συμβαίνει στην αγορά σε μικρότερη χρονική κλίμακα. Οι γραμμές που εμφανίζονται είναι οι ίδιες που σχεδίασα στο ημερήσιο γράφημα παραπάνω!
Παρατηρείστε ότι η ανοδική πράσινη γραμμή τάσης και η κόκκινη της προηγούμενης αντίστασης συμπίπτουν με ένα σχηματισμό candlesticks, που αφήνει υπόνοιες για τερματισμό της πτωτικής τάσης.
Ποιας πτωτικής τάσης;
Εκείνης που ξεκίνησε στις 10 Δεκεμβρίου, 8 μέρες νωρίτερα δηλαδή. Εάν χρησιμοποιήσω το σχηματισμό αυτό, ώστε να τοποθετηθώ στην αγορά, θα το έκανα ως εξής:
- Θα αγόραζα εφόσον οι μετοχές της Microsoft ξεπεράσουν το υψηλό του σχηματισμού αυτού. Άρα θα αγοράσω μόνο εφόσον η μετοχή διαπραγματευτεί πάνω από τα $36,70.
- Ταυτόχρονα θα χρησιμοποιήσω το σχηματισμό αυτό για να ορίσω το σημείο του stop loss μου στα $36,30. Η τιμή αυτή τυχαίνει να είναι ταυτόχρονα κάτω από το χαμηλότερο χαμηλό της χθεσινής ημέρας. Το stop loss θα με βοηθήσει να διαχειριστώ το κεφάλαιό μου σωστά και να μη χάσω πολλά χρήματα στο trading, εάν πέσω έξω στην πρόβλεψή μου.
Άρα το γράφημα με μικρότερο timeframe (30 λεπτών) του βασικού (ημέρας) με βοήθησε να ορίσω κάποιους βασικούς κανόνες, σύμφωνα με τους οποίους θα τοποθετηθώ στην αγορά. Επιπλέον με βοήθησε να εντοπίσω επιπλέον επίπεδα στήριξης κι αντίστασης, όπου πιθανόν να εξασφαλίσω τα πρώτα μου κέρδη, όπως τα $37,40.
Με άλλα λόγια, το γράφημα μικρότερου timeframe χρησιμοποιείται για την καλύτερη είσοδό μου στην αγορά.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, ρισκάρω 40cents ανά μετοχή για να εξασφαλίσω τα πρώτα μου κέρδη εφόσον η μετοχή της Microsoft ανέβει κατά 70cents. Στην ουσία το πρώτο μου στοίχημα έχει απόδοση (70/40+1=) 2,75! Στην περίπτωση που η Microsoft αγγίξει τα 37,40 δολάρια, θα κερδίσω αυτό το στοίχημα (πουλώντας το 50 με 70% των μετοχών που αγόρασα αρχικά), ενώ ταυτόχρονα θα έχω την ευκαιρία να πουλήσω τις υπόλοιπες μετοχές σε μεγαλύτερη τιμή, εάν προφανώς η μετοχή συνεχίσει να ανεβαίνει.
Την ίδια στιγμή θα έχω μεταφέρει το stop loss μου στην τιμή αγοράς, ώστε πλέον να μην κινδυνεύω να χάσω χρήματα από αυτό το trade μου.
Μήπως όμως έχουμε βιαστεί; Ας δούμε το γράφημα μηνός, το γράφημα δηλαδή που δείχνει τη μακροχρόνια τάση της μετοχής Microsoft.
Το μηνιαίο γράφημα υπενθυμίζει την αντίσταση που είχε συναντήσει στο παρελθόν η μετοχή στα 38 δολάρια. Επίσης φανερώνει ότι η μετοχή κυμαίνεται μεταξύ $22 και $38 από τις αρχές του αιώνα σχεδόν, με μια μικρή απόκλιση την περίοδο της κρίσης στις ΗΠΑ το 2009!
Πού είναι η ανοδική τάση που εντοπίσαμε στο ημερήσιο γράφημα;
Μα φυσικά στο ημερήσιο γράφημα! Στο κεντρικό γράφημα, στο οποίο καταλήξαμε ότι η μετοχή ανεβαίνει. Κι εφόσον θα στηριχτούμε σε εκείνο το γράφημα για την πρόβλεψη και το trading μας, δεν έχουμε λόγο να μην το κάνουμε. Ωστόσο, το γράφημα του μεγαλύτερου timeframe θα έπρεπε να μας κάνει να ξανασκεφτούμε εάν όντως θέλουμε να κάνουμε αυτό το trade.
Δείτε πόσο πιο «σωστό» θα ήταν να είχαμε αγοράσει στα 31 δολάρια! Το επίπεδο εκείνο είναι πολύ πιο σημαντικό. Επιπλέον όμως υπήρχε αρκετός «αέρας» για να κινηθεί η μετοχή και να εκμεταλλευτούμε την κίνηση αυτή. Τώρα που αγοράζουμε στα 36 ευρώ, πόσο ψηλά να πάει η μετοχή; 37; 38 το πολύ; Τα περιθώρια στενεύουν επικίνδυνα, εφόσον στοχεύουμε σε μακροπρόθεσμο κέρδος.
Διότι είναι πολύ πιο πιθανό να υπάρξει και πάλι διόρθωση προς τα 22 δολάρια, παρά να ξεπεράσει η Microsoft τα 38 δολάρια. Κάτι που δεν έχει κάνει ποτέ μετά από το 2000! Λέτε να είμαστε τόσο «τυχεροί»;
Φυσικά τίποτα δεν αποκλείεται. Αλλά η αλήθεια είναι ότι ίσως πριν μεταπηδήσουμε στο μικρότερο timeframe του 30λεπτου, θα έπρεπε πρώτα να είχαμε ρίξει μια ματιά στο μηνιαίο.
Η τυπική διαδικασία της τεχνικής ανάλυσης σε διαφορετικά timeframes
Η παραπάνω διαδικασία είναι η τυπική που θα πρέπει να ακολουθούμε κατά την τεχνική ανάλυση ενός γραφήματος, οποιαδήποτε τιμή κι αν αναπαριστά αυτό. Άλλοτε θα έχουμε τη δυνατότητα να δούμε πολύ μικρά (δευτερόλεπτα) ή μεγάλα (μήνας) timeframes, άλλοτε όχι.
Στο στοίχημα ας πούμε θα χρειαστούμε εξειδικευμένες πλατφόρμες (όπως το BetAngel), ώστε να εξετάσουμε τα γραφήματα λεπτών ή ώρας. Στις μετοχές τα πράγματα είναι ευκολότερα με τη βοήθεια δωρεάν εφαρμογών, όπως είναι το TradingView. Στο forex, στα παράγωγα και στα χρηματιστηριακά προϊόντα γενικά δε θα αντιμετωπίσουμε πρόβλημα συνήθως.
Βεβαίως τα παραπάνω timeframes ήταν ενδεικτικά. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το ωριαίο γράφημα ως κεντρικό, το γράφημα 5λέπτου για να μπούμε στην αγορά και το εβδομαδιαίο για να εξετάσουμε τη μακρόχρονη τάση.
Ποια timeframes να επιλέξω;
Η επιλογή των timeframes δεν εξαρτάται από τις μεταβολές των τιμών. Ίσως εκπλαγείτε όταν σας πω ότι τα timeframes που θα επιλέξετε, εξαρτώνται από τον ελεύθερο χρόνο που θα διαθέσετε στο trading!
Για παράδειγμα, εφόσον είστε προσκολλημένος στις αγορές όλη τη μέρα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ακόμα και το γράφημα 15λέπτου ως κεντρικό και να τοποθετείτε εντολές στο… 2λεπτο, κοιτώντας πού και πού το γράφημα 4ώρου! Αν από την άλλη είστε απασχολημένοι όλη μέρα, τότε ίσως πρέπει να χρησιμοποιήσετε ακόμα και το γράφημα εβδομάδας ως κεντρικό!
Το ζήτημα είναι να διαθέτετε τον απαιτούμενο χρόνο, ώστε να παρακολουθείτε την επένδυσή σας.
Ποιος ο λόγος να κάνετε trading στο γράφημα του 15λέπτου, αν ξαναδείτε τα γραφήματα την επόμενη μέρα;! Θα έχετε σίγουρα χάσει σημαντικές κινήσεις των τιμών, σύμφωνα με τις οποίες θα έπρεπε να διαχειριστείτε τη θέση σας.
Μην ξεχνάτε επίσης ότι κάποια προϊόντα διαφέρουν στις αντιδράσεις τους σε σχέση με άλλα. Δεν μπορώ να σκεφτώ καλύτερο παράδειγμα από τα σκαμπανεβάσματα του Bitcoin σε σχέση με ένα τυχαίο γράφημα κάποιας μετοχής μεγάλης κεφαλαιοποίησης (blue chips), όπως της Microsoft εν προκειμένω.
Τέλος μια σημαντική συμβουλή όσον αφορά την επιλογή των timeframes είναι να ακολουθείται η ίδια περίπου κλίμακα προς τα πάνω, αλλά και προς τα κάτω. Τι σημαίνει αυτό;
Στο αρχικό παράδειγμα με τη μετοχή της Microsoft, ανέφερα το ημερήσιο γράφημα ως το κεντρικό και μεταπήδησα στο 30λεπτο για να εκτελέσω μια εντολή. Ένα candlestick στο ημερήσιο γράφημα ισοδυναμεί με περίπου 15 candlesticks στο 30λεπτο.
Επίσης, ανέλυσα το μηναίο γράφημα. Εκεί κάθε candlestick αναπαριστά περίπου 20 ημερήσια candlesticks. Μπορεί το 15 με το 20 να μην είναι κοντά, αλλά πλησιάζουν. Το ιδανικό θα ήταν να έχω το ωριαίο ως κεντρικό, το 4ωρο ως μεγάλο timeframe και το 15λεπτο για να αγοράσω/πουλήσω.
Επί 4 και δια 4. Δοκιμάστε αυτό το συντελεστή να τον κάνετε 3, 5 ή 10, αναλόγως τι ταιριάζει στο πρόγραμμά σας.
Εσείς ποιο timeframe βρίσκετε πιο κατάλληλο στην καθημερινότητά σας; Ποιο γράφημα θα μπορέσετε να παρακολουθείτε ευκολότερα με βάση το καθημερινό σας πρόγραμμα; Πείτε μας στα σχόλια παρακάτω.
